İzmir Körfezi’nin mevcut durumunu değerlendirmek ve çözüm odaklı yol haritasını pekiştirmek amacıyla düzenlenen “2025 Körfez Buluşması”, İZDENİZ ile İzmir Sivil Toplum Örgütleri Platformu (İSTÖP) iş birliğinde Tarihi Bergama Vapuru’nda gerçekleştirildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, İZDENİZ Genel Müdürü Gökhan Marım, İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan ve sivil toplum kuruluşları, İZSU ve İZDENİZ yöneticileri ile akademisyenler bir araya geldi.

Toplantıda Körfez’de son iki yılda elde edilen iyileşmenin bilimsel temelleri ortaya koyulurken, İzmir Körfezi’nin daha iyiye gitmesi için uygulanabilecek hedefler de masaya yatırıldı. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, şunları kaydetti:

“275 kilometre uzunluğundaki Gediz Nehri, dört farklı ilden geçerek Körfez’e ulaşıyor ve geldiği son noktada ne yazık ki çok ciddi bir kirlilik yükü taşıyor. Gerekli arıtma süreçleri çalışmadığı, kontroller ve denetimler yerine getirilmediği için bu kirlilik her geçen gün artıyor. Üstelik bu denetimleri yapma yetkisi yerel yönetimlerde değil. Önümüzdeki dönemde bu yetki meselesinin yeniden tartışılması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü bugün geldiğimiz noktada Gediz’in kirletilmeye devam edildiğini üzülerek görüyoruz. UNESCO’nun önerdiği ve bilim insanlarıyla birlikte geliştirdiğimiz modifiye kil uygulaması konusunda da sizleri bilgilendireceğiz. Körfez üzerinde çok daha sıkı bir kontrol mekanizması kurmak için hem uydu hem drone izleme sistemlerini devreye aldık. İZSU ekiplerimiz büyük bir özveriyle çalışıyor; geçmiş yıllarda yaşadığımız kirlilik ve koku sorunlarına kıyasla önemli bir mesafe aldık. Ancak bakanlık düzeyinde yürütülmesi gereken çalışmalar henüz başlamış değil."

İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan ise “21 bilim insanıyla birlikte çalışmak için bugün buradayız. İzmir’in en büyük sorunlarından biri olan Körfez’e katkı sunacağız. Bu proje İzmir’in sivil toplum kuruluşlarının yerel yönetimlerle birlikte çözmesinde bir ilk ve devamının adımı olacaktır. Biz burada bilimsel olarak nasıl bu konuya katkı sunarız onları araştıracağız." ifadelerini kullandı. 

Programın sunum bölümünde ilk olarak İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan söz aldı. Erdoğan, şunları aktardı:

“Özellikle son dönemde gerçekleştirdiğimiz 2,5 milyar liralık büyük altyapı programı, Lot 1, Lot 2 ve Lot 3 olarak adlandırdığımız geniş bir bölgeyi kapsıyor. Alsancak, Konak, Karataş ve Karabağlar’da yeni yağmur suyu hatları oluşturarak, yağış anında kanalizasyon hatlarının taşmasını engelliyor; yağmur suyunun doğru hatta yönlendirilmesini sağlıyoruz. İzmir Körfezi’ne çıkan ve Körfez çevresini besleyen 33 dere bulunuyor. Bu derelere yalnızca doğal akış değil; kentteki kirliliğin tamamı, sokaklardan taşınan atıklar, yağmur suyu ızgaralarından sürüklenen çöpler ve maalesef vatandaşlar tarafından bilinçsizce çevreye bırakılan atıklar da ulaşabiliyor. Bu nedenle 33 derenin tamamında her yıl düzenli olarak kapsamlı temizlik çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Yıllık olarak yaklaşık 100 bin ton malzeme bu derelerden çıkarılıyor. Bunun en yoğun örneklerinden birini, halkımızın da yakından bildiği Halkapınar–Meles hattında görüyoruz; taşkın dönemlerinde en kritik çalışan bölge olduğu için burada çok yoğun mesai harcıyoruz."

İzmir’in merkezinde oluşan atık suyun yüzde 96’sının Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’ne gittiğini belirten Erdoğan, “Yıllardır konuşulan dördüncü fazın inşaatını nisan ayında tamamlayarak işletmeye aldık. Bununla birlikte birinci, ikinci ve üçüncü fazlarda gerekli tadilatları yaptık; tüm ekipmanları yeniledik; ön arıtma tesisini kurduk; içerideki mevcut birikimleri temizledik. Dördüncü faz devreye alınırken, ilk üç fazı da sistemden çıkartıp tamamen temizleme fırsatı bulduk. Bugün itibarıyla şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi, bakanlık tarafından anlık ve tam yetkili bir şekilde izleniyor. Tüm değerler mevzuata uygun olarak sağlanıyor. Tesis, 2019’da kaybettiği geçici faaliyet belgesini geçtiğimiz hafta yeniden aldı. Yani İzmir’in atık sularının %96’sını arıtan bu tesisle ilgili tartışılacak teknik bir olumsuzluk yok. Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın sayılı arıtma tesislerinden biri olan bu tesis, sürekli yenilenmeyi gerektiren ‘canlı’ bir tesis; elbette yapılacak çok şey var. Ancak şu anda Körfez üzerinde olumsuz bir etkisine dair herhangi bir veri bulunmuyor ve tesis tamamen kontrol altında çalışıyor." diye konuştu. 

İzmir Körfezi’nde yıllardır devam eden sığlaşma ve sediman birikimi sorununa da dikkat çeken İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, “Körfez’de dışa doğru bir su hareketi olsa bile, kıyı çizgisi boyunca ciddi bir sığlaşma görüyoruz. Haritalarda sarı olarak işaretlenen bölgeler sediman birikiminin en yoğun olduğu alanlar. Bu süreç körfezin zaman içinde bir göle dönüşmesine yol açabilecek bir risk taşıyor. Gemilerin geçiş yaptığı alan giderek daralıyor ve bu durum Yenikale Burnu ve Çakalburnu hattında kritik bir derinlik kaybına yol açtı. Bugün gemi trafiğinin kullandığı koridor son derece daralmış durumda. Sediman hareketine müdahale edilmezse Körfez’in dolaşım kapasitesi daha da zayıflayacak.” dedi.

Etkinlik sonunda İSTÖP üyeleri İZDENİZ ve İZSU temsilcilerine soru sorarak İzmir Körfezi’nin sağlıklı bir ekosistem haline gelmesi için; bilim kurulunun önerilerinin izlenmesi, arıtma tesislerinin kapasite ve teknoloji olarak güçlendirilmesi, dip tarama ve dere temizliği gibi kalıcı müdahalelerin sürdürülmesi, gemi kaynaklı kirlilikle aktif mücadelenin güçlendirilmesi konularında kararlı olduklarını duyurdu.